Spis treści

START
Sumerowie
Asyryjczycy
Babilończycy
star. Grecja
Etruskowie
star. Rzym
Wczesne chrześcijaństwo
Islam
Bizancjum
Szt. przedromańska
ASYRYJCZYCY
(od początku II tys. p.n.e. do 1 połowy I tys. p.n.e.)
Odłam plemion semickich, które na początku II tysiąclecia p.n.e. osiedliły się z północnej Mezopotamii (między rzeką Tygrys, a jego lewymi dopływami Zabem Wielkim i Małym). Na kulturę Asyryjczyków duży wpływ mieli Sumerowie, Akadowie (Asyryjczycy posługiwali się dialektem języka akadyjskiego) i Babilończycy (najbliżsi sąsiedzi).

INFORMACJE OGÓLNE
Sztuka państwa asyryjskiego (pocz. II tysiąclecia - 1 połowa I tysiąclecia p.n.e.) ukształtowana pod wpływem tradycji południowej Mezopotamii (sztuki Sumeru, Akadu i Babilonii) oraz sztuki ludów podbitych i ościennych (Hetytów, Hurytów, zachodnich Semitów i ludów Urartu i Iranu).

OKRES STAROASYRYJSKI
1 połowa II tysiąclecia p.n.e.
Odrębność sztuki asyryjskiej nie zaznaczyła się jeszcze w sposób wyraźny. Właściwy jej rozwój można zaobserwować w okresie średnioasyryjskim.

OKRES ŚREDNIOASYRYJSKI
2 połowa II tysiąclecia p.n.e.
Oprócz stosowanej powszechnie gliny, Asyryjczycy stosowali również kamień w postaci ortostatów. Miasta asyryjskie otoczone były murami oraz fosami. Sytuowano je w miejscach z natury obronnych. W najbardziej obronnym punkcie miasta znajdowała się otoczona odrębnym murem cytadela, wenątrz której mieścił się kompleks pałacowy i okręgi świątynne. Budowle pałacowe zazwyczaj tworzyły zespoły pomieszczeń skupionych wokół wewnętrznych dziedzińców. Mury okazalszych budowli, jak zwykle w Mezopotamii, były rozczłonkowane ryzalitami i często pozbawione otworów okiennych. Powstał typ podwójnej świątyni asyryjskiej, symetrycznej, z podłużną cellą, z usytuowanymi poprzecznie przedsionkami. W okręgu świątynnym pojawiły się zigguraty. Wojowniczość i zaborcza polityka Asyrii wywarły wpływ na twórczość plastyczną. Na czoło wysunęła się tematyka wojenna, ideałem stał się człowiek obdarzony siłą fizyczną - potężny król, dobry oficer, waleczny żołnierz.

OKRES NOWOASYRYJSKI
Koniec II i 1 połowa I tysiąclecia p.n.e.
Z tego okresu pochodzą pozostałości zespołów pałacowych dawnych stolic - Kalchu, Niniwa, Dur-Szarrukin. Pałace składały się z licznych, różnej wielkości pomieszczeń o różnorakim przeznaczeniu, zgrupowanych wokół wewnętrznych dziedzińców. Wejścia do pałacu strzegły ogromne posągi kamienne (lamassu/malassu - uskrzydlone byki lub lwy o ludzkich głowach). Świątynie z zigguratem tworzyły jeden kompleks (np. podwójna świątynia Anu i Adada w Aszur).
Rzeźba - reprezentowana głównie przez posągi władców, dostojników, bóstw i geniuszy (duchów). Postaci o wydłużonych proporcjach są ukazywane frontalnie, w sposób hieratyczny, szaty i atrybuty władzy są oddane z ogromnym pietyzmem. Obnażone partie ciała przedstawiano w sposób konwencjonalny, podkreślając wyraźnie muskulaturę. Reprezentacyjnym dziełem tego typu jest posąg Aszurnasirpala II z IX wieku p.n.e. Najbardziej rozpowszechnioną dziedziną sztuki asyryjskiej była płaskorzeźba, zazwyczaj związana z architekturą (dekoracja ścian) nosząca ślady polichromii. Tematykę przedstawień stanowiły sceny kultowe, dworskie, batalistyczne i myśliwskie, gloryfikujące osobę władcy, a z biegiem czasu także sceny z życia codziennego (np. budowa domów, wyładunek towarów). Znane są reliefy z Kalchu (X w. p.n.e.) ukazujące przede wszystkim sceny kultowe (adoracja "drzewa życia"). Wśród reliefów wyróżnia się kilka kolejnych stylów, które charakteryzuje precyzja szczegółu, pomimo generalizacji - przejrzysta, najczęściej pasowa kompozycja, studium anatomii, zwłaszcza zwierząt, wyobrażonych z mistrzowską ekspresją i trafną obserwacją ruchu. Przedstawieniom towarzyszą często napisy wyjaśniające i uzupełniające treść sceny. Dość powszechne są, znane już z poprzednich okresów, kamienne obeliski, na których w kompozycji pasowej ukazywano sceny historyczne (np. tzw. czarny obelisk Salmanasara III). Odkryto fragmenty malowideł ściennych (m.in. w Nuzi - XV-XIV w. p.n.e.; Aszur - IX w. p.n.e.; Dur-Szarrukin - VIII w. p.n.e.).






lamassu



Lwica zabijająca Nubijczyka

PLASTYKA
Malarstwo wielo- i jednobarwne o tematyce podobnej jak w płaskorzeźbie. Gliptykę reprezentują małe pieczęcie cylindryczne z kamieni półszlachetnych zdobione przeważnie scenami kultowymi. Sprzęty, szkatułki i inne przedmioty zdobiono często reliefowymi plakietkami z kości słoniowej. Metalowe naczynia (głównie z brązu) zdobiono ornamentami geometrycznymi lub przedstawieniami figuralnymi. Sztuka asyryjska, mimo wielu zapożyczeń formalnych i oficjalnego charakteru, osiągnęła wysoki poziom artystyczny i wywarła znaczny wpływ na dalszy rozwój sztuki Bliskiego Wschodu (np. na terenie Iranu), a przez nią oddziałała również na sztukę grecką.

Dzisiaj stronę odwiedziło już 6 odwiedzający (8 wejścia) tutaj!


Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja